استقرار ۲۰۰ دستگاه لرزه‌‎نگار در ایران؛ کشوری روی کمربند زلزله/ ترکیه ۶۰۰ دستگاه و ژاپن ۲۰۰۰ دستگاه لرزه‌نگار دارد

علیرضا ظهیری/شهرآرانیوز- ایران در زمره کشور‌هایی است که گسل‌های زلزله‌خیز زیادی دارد و به همین دلیل هرازگاهی زمین لرزه‌هایی با قدرت‌های متفاوت، شهر‌ها و روستا‌های این کشور را می‌لرزاند. شاید همین موضوع است که ضرورت نصب و راه اندازی دستگاه‌های زلزله نگار را در استان‌های مختلف برای ثبت همه زلزله‌ها و داشتن داده‌های علمی برای فعالیت‌های تحقیقاتی دو چندان می‌کند.

بر اساس اطلاعات مرکز لرزه نگاری کشوری وابسته  به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تعداد ۱۳۰ دستگاه لرزه نگار در نقاط مختلف کشور نصب شده است، اما این تعداد حداقل باید به ۴۰۰ دستگاه برسد. در عین حال کمبود منابع مالی برای این موضوع سبب شده است که هم به روزرسانی دستگاه‌های موجود با کندی مواجه شود و هم نصب دستگاه‌های جدید با کمترین ظرفیت صورت گیرد.

وضعیت خراسان رضوی هم در زمینه دستگاه‌های لرزه نگار مانند سایر نقاط کشور است. در این راستا مسئول شبکه لرزه نگاری استان با تأکید بر اینکه هر چه تعداد دستگاه‌های لرزه نگار بیشتر باشد، اطلاعاتی دقیق‌تر به دست می‌آید، بیان کرد: وضعیت کشور‌های توسعه یافته در این زمینه بسیار بهتر است؛ به طور مثال ترکیه که تقریبا نصف وسعت ایران را دارد، ۶۰۰ دستگاه و کشور ژاپن با یک پنجم وسعت ایران حدود ۲ هزار دستگاه لرزه نگار نصب کرده است؛ این در حالی است که در مجموع در کشور ما با فعالیت همه دستگاه‌های مرتبط کمتر از۲۰۰ دستگاه نصب شده است.

رضا آسایش پور در گفت‌وگو با شهرآرا با تأکید بر اینکه هم در کشور و هم در استان نیاز به نصب این دستگاه‌ها به شدت احساس می‌شود، بیان کرد: اگر بتوانیم پوشش این دستگاه‌ها را در پهنه جغرافیایی خود افزایش دهیم، امواج کوچک‌تر را هم دریافت می‌کنیم و دریافت این اطلاعات می‌تواند به علم زلزله شناسی بسیار کمک کند. وی تأکید کرد: چگونگی رفتار گسل، انرژی آزاد شده از گسل‌های مختلف و فعالیت آن‌ها در طول سال، بستگی به میزان پوشش دستگاه‌های لرزه نگار دارد.

آسایش پور با تأکید بر ضرورت به روزرسانی دستگاه‌های موجود گفت: فناوری دستگاه‌های لرزه نگار و شتاب نگار ارتقا یافته و به روز شده، اما برخی دستگاه‌های موجود در کشور و به تبع آن در خراسان رضوی مربوط به سال‌های دور است؛ از همین رو علاوه بر افزایش تعداد ایستگاه ها، ضرورت به روزرسانی دستگاه‌های موجود هم به شدت احساس می‌شود.

آمادگی برای همکاری با دستگاه‌های مرتبط
رئیس گروه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران شهرداری مشهد نیز در گفت‌وگو با شهرآرا با اشاره به نصب و راه اندازی تعداد ۱۰ دستگاه شتاب‌دهنده در مشهد طی سال ۹۷ و ۹۸ گفت: در حالی که اختیار این کار با مدیریت شهری نیست، در راستای تعامل با ارگان‌های مختلف، دستگاه‌های شتاب دهنده را برای زیر  پوشش  قرار دادن مناطق مختلف مشهد نصب کردیم و آمادگی داریم برای پوشش همه جانبه شهر با همکاری اداره کل راه و شهرسازی به این تعداد بیفزاییم.


وحید اکلملی با تأکید بر اینکه یکی از داده‌های دستگاه شتاب دهنده، مربوط  به امواج زلزله است، بیان کرد: نصب این دستگاه‌ها در برداشت اطلاعات زلزله بسیار کمک‌ می‌کند و اگر بتوانیم در نقاط مختلف و به صورت کامل این دستگاه‌ها را داشته باشیم، علاوه بر تخمین خسارت به صورت لحظه ای، اطلاعات دقیق تری برای انجام اقدامات آینده خود خواهیم داشت.


رئیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیر عامل اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با شهرآرا با اشاره به ضرورت افزایش تعداد ایستگاه‌های لرزه نگاری در پهنه استان گفت: هر چه تعداد این دستگاه‌ها افزایش یابد، محل دقیق وقوع و شدت زلزله با سرعت بیشتری مشخص می‌شود.


رضا نعیمی با بیان اینکه «براساس برنامه قرار است ۱۰۰ دستگاه نصب شده ثبت امواج زلزله در استان داشته باشیم که اکنون تعداد این دستگاه‌ها حدود ۵۰ درصد برنامه است»، گفت: خوشبختانه در سال‌های  ۹۷ و ۹۸ با همراهی و همکاری شهرداری مشهد تعداد ۱۰ دستگاه شتاب دهنده در مشهد نصب شد و در همین راستا شهر‌های دیگر هم می‌توانند زیرساخت‌های این کار را آماده کنند و ما نیز آمادگی این را داریم که هم مشهد و هم شهر‌های استان را برای نصب این دستگاه‌ها پوشش دهیم.


وی با بیان اینکه اکنون اعتبارات خاصی برای تهیه و نصب دستگاه زلزله‌نگار اختصاص نیافته است، افزود: البته مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی، در زمانی که وضعیت تحریم‌ها به این شکل نبود، تعدادی دستگاه زلزله نگار خریداری کرد و اگر استان‌ها در ایجاد زیر ساخت‌ها فعالیتی جدی‌تر داشته باشند، می‌توانند این دستگاه‌ها را تهیه کنند.